Türkçe ve İngilizce özeti var.

Tez (Uzmanlık)--Uludağ Üniversitesi,2011

Kaynakça: 48-53 y.

Bu çalışmada diyaliz süresinin kısa ve uzun olduğu diyaliz hastalarının, kadavra böbrek özelliklerinin normalden farklı olduğu marjinal durumlar karşısında; görüşleri, tutumları, eğitim düzeyleri, aktif çalışma durumları, psikolojik ve sosyoekonomik durumlarının bu organı kabul kararı üzerine etkisini karşılaştırmayı amaçladık. Kronik diyaliz tedavisi alan 597 (547 hemodiyaliz, 50 periton diyalizi) hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar toplam diyaliz süresine göre 40 aya kadar olanlar (grup 1) ve 41 ay ve üzeri olanlar (grup 2) olarak ikiye ayrıldılar. Hastalara 3 aşamalı soru soruldu. Birinci aşamada sosyodemografik ve böbrek nakli ile ilgili genel sorular soruldu. İkinci aşamada bazı hastalıkları bulunan veya bazı özellikleri normalden farklı olan kadavra böbreklerinin hastalar tarafından kabul edilip edilmeyeceğine ilişkin verici ve/veya böbrek özelliği ile ilişkili sorular soruldu. Üçüncü aşamada hastaların psikolojik durumlarını değerlendiren hastane anksiyete depresyon (HAD) ölçeği yapıldı. Hastaların tıbbi bilgileri kayıtlardan elde edildi. Gruplar arasında cinsiyet, yaş ortalaması, vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, kan basınçları, sosyoekonomik status (SES) skorları, sigara ve alkol kullanımı açısından anlamlı fark saptanmadı. Böbrek hastalığının primer nedeni olarak; ilk sırada hipertansif nefroskleroz, ikinci sırada diyabetes mellitus (DM) ve üçüncü sırada ise glomerülonefritler yer almaktaydı. Böbrek nakli olmak isteyen diyaliz hastası oranı %69.3 idi. Canlı nakili tercih eden hasta oranı %50.1, kadaverik nakli isteme oranı %39.9, ikisini de olmak istemeyen hasta oranı %10.1 idi. Canlı vericisi olan hasta oranı %11.7 idi. Kadavradan böbrek nakli için merkezlerdeki bekleme listesine kayıt olan hasta oranı %30 idi. Böbrek hastalarımızın 'Marjinal Verici' denilen vericilerden böbrek alma durumuna rızalarının olup olmadığını değerlendirmek için belirlenmiş anket soruları soruldu. 32 soruya verilen cevaplardan toplam her hasta için verici böbrek seçicilik skoru elde edildi. Verici böbrek özelliği seçicilik skoru grup 1'de 37.8 ± 21.6, grup 2'de 31.9 ± 23.3 bulundu (p<0.05). Grup 2'deki hastalar marjinal verici böbreğin kabulünde daha seçiciydiler. Verici böbrek özelliklerinden yakın akraba, aşırı şişman, aşırı zayıf, alkolik verici, karşı cins, akıl hastası, kanunsuz işlere bulaşmış bir vericinin böbreğini kabul etme durumu grup 1'de anlamlı yüksek bulundu. Hastalarımızın eğitim süresi arttıkça verici böbrek özelliği seçiciliğinin anlamlı düşük olduğu gözlendi. Aktif olarak bir işte çalışan hastalarımızın verici böbrek özelliği seçiciliği çalışmayan hastalarımıza göre anlamlı düşük bulundu. Toplam diyaliz süresi ve SES skoru ile verici böbrek özelliği seçiciliği arasında istatistiksel anlamlı ilişkiye rastlanmadı. HAD skorları değerlendirildiğinde grup 2'nin anksiyete ve depresyon skorlarının anlamlı yüksek olduğu gözlendi. Verici böbrek özelliği seçiciliği hem anksiyete hem de depresyon ile negatif yönde bir ilişki gösteriyordu. Buna göre anksiyete ve depresyon puanı arttıkça verici böbrek özelliği seçiciliğinin azaldığı görüldü. Sonuç olarak, diyaliz hastaları aşırı şişman, aşırı zayıf, yakın akraba, akıl hastası, karşı cins, kanunsuz işlere bulaşmış, dini farklı ve dinsiz bir vericinin böbreğini almaya olumlu bakıyorlardı. Diyaliz hastalarının doktorları tarafından nakline onay verilen durumlarda marjinal donörden alınan böbreğe rızalarını arttırmak için yeni eğitim programları ve politikalar belirlenmelidir. Anahtar kelimeler: Son Dönem Böbrek Yetmezliği, diyaliz, Marjinal donör, Böbrek nakli, Bilgi ve tutum.