Türkçe ve İngilizce özeti var.

Tez (Uzmanlık)--Uludağ Üniversitesi, 2008.

Kaynakça: 42-47 y.

Dopaminerjik nöronların, memeli beyninde birbirinden bağımsız alanlarda yerleştiği (arkuat çekirdek, substansiya nigra, ventral tegmental alan gibi) ve glutamaterjik akson sonlanmaları ile sinaps yaptıkları gösterilmiştir. Bu alanlardan biri substansiya nigra (SN)'dır ve merkezi sinir sisteminin değişik bölgelerinden glutamaterjik innervasyon alır. Glutamat etkisini metabotropik ya da iyonotropik glutamat reseptörlerine bağlanarak gösterir ve bu reseptörlerin Parkinson hastalığı ve benzeri nörodejeneratif hastalıkların patolojik süreçlerinde rol oynayabileceği düşünülmektedir. Parkinson hastalığı ile yakından ilişkili SN'da iyonotropik glutamat reseptörlerinden NMDA ve AMPA reseptörlerinin varlığı, in situ hibridizasyon ve immunohistokimyasal yöntemlerle gösterilmiştir. Ancak, kainat reseptörleriyle ilgili çalışmalar sınırlıdır ve çelişkili sonuçlar vermektedir. Çalışmamızda, SN dopamin nöronlarında kainat reseptörlerinin varlığının ve cinsiyetler arası ekspresyon farklılığının gösterilmesi amaçlandı. Erişkin sıçan beyinlerinden kriyostat ile alınan seri kesitlere tirozin hidroksilaz (TH) ve kainat reseptör alt birimleri (GluR5, GluR6, GluR7 ve KA2) antikorları ile ikili immunofluoresan işaretleme yapıldı. TH-pozitif nöronların tümü KA2 proteini eksprese ederken, GluR5 eksprese eden TH-pozitif nöronlar dişilerde % 67.8 ve erkeklerde % 65 olarak belirlendi. Bu oranlar, GluR6 için, dişilerde % 70.2, erkeklerde % 78.2, ve GîuR7 için dişilerde % 81.1, erkeklerde % 82.6 olarak bulundu. İstatistiksel değerlendirme sonucu cinsiyetler arasında fark olmadığı belirlendi. Bu sonuçlar, SN dopamin nöronlarının büyük bir kısmının kainat reseptör altbirim proteinlerini eksprese ettiğini göstermekte ve NMDA ve AMPA reseptörlerinin yanı sıra kainat reseptörlerinin de dopaminerjik nöronların glutamaterjik modülasyon ve regülasyonuna aracılık ettiğini düşündürmektedir. Bu reseptörlerin SN'daki varlığı, eksitatör aminoasitlerin neden olduğu nöronal toksisite göz önüne alındığında, Parkinson hastalığmdaki selektif dopaminerjik nöron ölümünün temelinde, hücresel glutamat reseptörlerin rol oynayabileceği görüşünü desteklemektedir. (Bu çalışma, TÜBİTAK 106S029 no'lu proje (F.Z.Minbay) kapsamında desteklenen çalışmanın bir bölümüdür). Anahtar kelimeler: substansiya nigra, kainat reseptörleri, tirozin hidroksilaz, immunohistokimya, kolokalizasyon